Ziggo trekt stekker uit FM-kabelradio

door Jan-Hein Visser:

Ziggo trekt op 6 juli de stekker definitief en in één keer uit de FM-radio in heel Rotterdam en omgeving, daaronder ook Ridderkerk. Capelle aan den IJssel en enkele omringende gemeenten gingen op proef al eerder ‘op ruis’, maar dat betreft een ander kabel-kopstation. Het kopstation is zeg maar de Centrale Antenne Inrichting, vroeger C.A.I. geheten. Iedereen die meer dan 25 jaar in Ridderkerk woont herinnerd zich ongetwijfeld ook nog de C.A.I. Ridderkerk. Op de hoogste flat in Ridderkerk-West stonden indertijd alle ontvangst-antennes van het gemeentelijk nutsbedrijf dat op eigen initiatief een centraal kabelnetwerk liet aanleggen. En dit netwerk later opwaardeerde tot een zogeheten ster-netwerk met een hogere capaciteit. Want er werden in eerste instantie minder dan 20 tv-zenders analoog doorgeven. En er was kabelradio op FM met een gelijkwaardig aantal stations. In die tijd ging alles nog anders: atmosferische storingen waren niet van de lucht: alle signalen kwamen binnen zoals ze via de ether met de eigen antennes werden opgevangen. Later kwam de BBC erbij en met behulp van enorme schotelantennes kwamen er buitenlandse omroepen. Enkelen daarvan werden vanuit Rotterdam doorgeprikt want de BBC kon niet met eigen apparatuur worden opgevangen. Wie herinnert zich nog het kanaal waarop Discovery Channel de zendtijd deelde met Country Music Television en TLC, dat toen trouwens nog écht uitzond waar de originele afkorting vanaf stamt: namelijk The Learning Channel? Ook kwam de Franse zender TV5 Monde Europe via satelliet, maar deelde het kanaal met Voice of America. En soms deed België het ook zónder storing.

En er was natuurlijk de FM-radio! Radio 1 en 5 kwamen lange tijd in mono en ook waren er lange tijd FM-kanalen voor het stereo-geluid van enkele TV-zenders. Daarmee kon men dan beter geluid krijgen want veel tv-toestellen konden enkel mono-geluid produceren. Het zenderaanbod bestond in die tijd ook uit zenders die allang niet meer als (lineaire zender) bestaan, zoals Love Radio, Power FM en Holland FM. En ook Ridderkerk FM heeft een tijdlang via FM uitgezonden op 107.9 Mhz. 

Halverwege de jargen ’90 deed de gemeente Ridderkerk het netwerk over naar Eneco. De lokale C.A.I.  ontvangst-apparatuur werd allemaal oud ijzer! Eneco verkocht de boel enige jaren later aan UPC. En UPC werd uiteindelijk Ziggo. Want zo gaat dat sinds het opheffen van de nutsbedrijven: de ene fusie na de andere! En wat nu telt zijn vooral winst en omzetcijfers. En het is uiteindelijk Ziggo dat om die reden de ongeveer 35 FM-zenders op het kabelnetwerk gaat uitschakelen. Daarin ligt direct één van de redenen dat Ridderkerk-FM ondanks de naam van weleer, niet meer op FM kabel zelf terugkeert! Op 6 juli aanstaande zet Ziggo deze vroegere nutsdienst uit. Het ‘FM-gaatje’ op de antennedozen wordt daarmee voorgoed nutteloos, tenzij u deze nog apart wilt inzetten voor een buitenantenne. Ziggo stuurt desgewenst een draadantenne op om binnenshuis FM-signalen mee uit de lucht te plukken. Een optie die wij eigenlijk áfraden: u zult maar weinig zenders ontvangen en vooral storing. Ziggo zendt wel als compensatie een groot digitaal radiopakket uit zonder enige codering. Deze kunnen echter alleen met DVB-C apparatuur ontvangen worden! Dit kan de TV-decoder van Ziggo zelf zijn of een speciale digitale radio-ontvanger voor DVB-C (let op, niet te verwarren met DAB+, wat een ander alternatief is!) En er is dus nog iets aparts mee: het komt niet meer via de aloude FM-uitgang van de antennedoos; dat kan ook niet want die uitgang is voor het frequentiebereik 87,5 tot 108 Megahertz ontworpen, en de digitale radiosignalen zitten niet op die frequenties. Hieronder leggen we uit wat Ziggo met de vrijkomende bandbreedte wil gaan doen.

Want wáárom haalt Ziggo de FM-radio dan volledig van de kabel? Dat heeft diverse – uitendelijk onontkoombare – redenen. Voorop staat toch wel dat internet door de voortschrijdende digitalisering en het veranderende online-gedrag hét verdienmodel van de telecombedrijven is geworden. Maar omdat Ziggo is als beheerder van de vroegere coax-kabel ofwel C.A.I netten wel afhankelijk van bepaalde technieken en bandbreedte: en die is niet ongelimiteerd omdat het coax-netwerk op een keer ‘vol’ is. Weliswaar is analoge tv al uitgezet, maar die bandbreedte wordt al grotendeels voor digitale tv ingezet. En ook daar is nu met het EK in 4K beeldkwaliteit meer bandbreedte van gevraagd. En internet móet sneller. Vooral de upload wil Ziggo snel omhoog brengen, omdat hun concurrenten hen daarmee aftroeven. En laat nu het FM-bereik hiervoor het meest geschikt zijn. In ons omringende landen hebben de kabeloperators FM-radio om vergelijkbare redenen ook al uitgezet of zijn daar (binnenkort) mee bezig. Dan werpt zich de vraag op of al die hogere internet-snelheden ook écht nodig zijn en dit offer nodig? Het antwoord is ja en nee. De echte freaks die bijvoorbeeld online gamen zullen niet kunnen wachten op tientallen Mbps upload-snelheden. De gemiddelde gebruiker, ook een gezin, komt eigenlijk ruim voldoende uit met wat Ziggo nú al biedt aan snelheden. Maar toch zal toekomstig meer bandbreedte sowieso nodig gaan zijn omdat streaming steeds populairder wordt. En er is dus de concurrentie die hevig is. Ziggo wil natuurlijk wel met hogere snelheden kunnen adverteren om klanten te behouden. En daarnaast leveren de duurdere abonnementen met hogere snelheden uiteraard meer inkomsten op. Niet mee eens? Helaas. Ziggo heeft geen wettelijke plicht tot doorgifte. Weliswaar dient er een vrij toegankelijk basispakket te worden doorgegeven maar hieraan wordt met digitale ongecodeerde radio (en – tv) meer dan ruim voldaan. Sterker nog: Ziggo heeft wel de analoge tv stopgezet en moest daarom voor de analoge FM radiodienst een aparte ontheffing aanvragen bij het commissariaat voor de media. Maar die vergunning liep in elk geval tot eind 2022. Toch kiest Ziggo ervoor om niet langer te treuzelen met uitzetten. Volgens eigen onderzoek luistert bovendien nog maar een klein deel van de kabel-abonnees via de FM-band naar radio-uitzendingen. Het gaat dan vooral om oudere luisteraars. Maar natuurlijk wordt zo’n onderzoek misschien in het eigen voordeel ‘gestuurd’ want Ziggo baseert haar cijfers vooral op het aantal abonnees met digitale apparatuur. En dat is ondertussen vrijwel iedereen.

En tot slot, Ridderkerk FM zelf overweegt op een lokaal netwerk van DAB+ te gaan uitzenden, zodra daarvoor althans ruimte beschikbaar komt. Want ook hier is bandbreedte toch weer beperkt. Dit natuurlijk naast alle online mogelijkheden die al worden ingezet. Want online-radio is razend populair. Je bent niet meer afhankelijk van een provider die de zender wel of niet kan doorgeven.

Written by Paul